Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenlik Kodu (ISPS) Nedir?

Deniz taşımacılığı, dünya ticaretinin bel kemiğidir. Ancak böylesine önemli bir faaliyet alanının güvenliği, ekonomik ve insani açıdan büyük önem taşır. İşte burada karşımıza ISPS Kodu çıkar. İngilizce açılımı “International Ship and Port Facility Security Code”, Türkçesi ise “Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenlik Kodu”dur.

ISPS Kodu, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından hazırlanmış ve SOLAS Sözleşmesi’nin bir parçası olarak 1 Temmuz 2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Temel amacı, gemi ve liman tesislerini terörizm, kaçakçılık, sabotaj gibi tehditlerden koruyarak, güvenliği sağlamak ve bu tehditlere karşı önleyici önlemler almaktır.

ISPS Kodu’nun Ortaya Çıkış Sebebi

ISPS Kodu, 11 Eylül 2001 tarihinde ABD’de gerçekleşen terör saldırıları sonrasında ortaya çıkmıştır. Bu saldırılar, denizcilik sektöründe ciddi güvenlik açıkları olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle IMO, üye ülkelerle birlikte çalışarak denizcilik için evrensel bir güvenlik sistemi oluşturmuştur.

ISPS Kodu’nun Kapsadığı Alanlar ve Unsurlar

ISPS Kodu, aşağıdaki temel unsurları kapsar:

• Risk Değerlendirmesi: Gemilere ve liman tesislerine yönelik tehditlerin belirlenmesi.
• Güvenlik Planları: Her gemi ve liman tesisi için ulusal otoritelerce onaylanmış özel güvenlik planlarının hazırlanması.
• Güvenlik Görevlileri: Gemilerde ve limanlarda güvenlikten sorumlu özel eğitim almış görevlilerin atanması.
• Giriş-Çıkış Kontrolleri: Yetkisiz kişilerin gemi ve liman alanlarına girişlerinin engellenmesi.
• İletişim Prosedürleri: Güvenlik olaylarının hızlı şekilde raporlanması ve ilgili birimlerle etkin iletişim kurulması.

ISPS Kodu Kimleri Kapsar?

• 500 GT üzerindeki, uluslararası sularda seyreden ticari gemileri,
• Bu gemilere hizmet sağlayan liman tesislerini,
• Bu gemi ve limanlarda çalışan tüm personeli kapsar.

Ayrıca, ISPS kapsamına giren çalışanların belirli eğitimleri almaları ve yetkilendirilmeleri zorunludur.

Güvenlik Seviyeleri (Security Levels) Nedir?

ISPS Kodu kapsamında güvenlik üç ayrı seviyeye ayrılmıştır:

• Seviye 1 (Normal): Standart güvenlik önlemleri uygulanır.
• Seviye 2 (Artırılmış): Risk veya tehdit arttığında alınan ek güvenlik önlemleri devreye girer.
• Seviye 3 (Üst Düzey): Ciddi tehdit durumlarında, en yüksek güvenlik önlemleri uygulanır.

Bu seviyeler, tehditlerin derecesine göre ulusal ve uluslararası otoriteler tarafından belirlenir.

ISPS Eğitimleri ve Önemi

Denizcilik sektöründe çalışanların aşağıdaki eğitimleri almaları önemlidir:

• Gemi Güvenlik Görevlisi Eğitimi (SSO)
• Şirket Güvenlik Görevlisi Eğitimi (CSO)
• Liman Tesisi Güvenlik Görevlisi Eğitimi (PFSO)

Bu eğitimler uluslararası geçerliliğe sahiptir ve belli periyotlarda yenilenmeleri gerekmektedir (genellikle 5 yılda bir).

ISPS Kodu Neden Önemlidir?

ISPS sayesinde;

• Gemi ve limanlarda olası güvenlik tehditleri önceden belirlenir.
• Kriz anlarında yapılması gerekenler netleşir.
• Uluslararası ticaret güvenliği sağlanır.
• Gemi ve liman personelinin can güvenliği korunur.
• Ülkelerin sınır güvenliğine katkıda bulunulur.

ISPS, denizcilik sektöründe sadece bir kural değil, gerçek anlamda hayat kurtaran bir güvenlik sistemidir.

Denizcilikte Kariyer Planlayanlar İçin Tavsiyeler

Denizcilikte çalışmak isteyen herkesin ISPS Kodu hakkında temel bilgiye sahip olması gereklidir. Bu eğitimleri almak, sizi sektörde daha bilinçli ve tercih edilir bir çalışan haline getirir.

Sonuç olarak ISPS Kodu, denizcilik sektöründe çalışan ya da çalışmak isteyen herkes için hayati öneme sahiptir. Bu alanda eğitim almak ve bilgi sahibi olmak kariyeriniz için ciddi bir avantaj sağlar.