ISM Kodu Nedir?
ISM Kodu, gemilerin güvenli şekilde işletilmesini ve denizcilik operasyonlarının çevreye zarar vermeden yürütülmesini sağlamak amacıyla geliştirilen, uluslararası geçerliliği olan bir yönetim standardıdır.
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından oluşturulan bu kod, 1 Temmuz 1998 itibarıyla SOLAS Sözleşmesi‘ne ek bir bölüm olarak zorunlu hale getirilmiştir.
ISM Kodu’nun temel amacı:
- Denizde can kaybını önlemek,
- Çevre kirliliğini azaltmak,
- Gemi kazalarını ve operasyonel hataları minimuma indirmektir.
ISM Kodunun Temel Prensipleri
ISM Kodu, gemi işletmecilerinden ve yöneticilerinden aşağıdaki temel prensipleri hayata geçirmelerini ister:
- Güvenlik yönetimi politikası oluşturmak
- Yasal gerekliliklere ve kurallara uygunluğu sağlamak
- Gemide acil durumlara karşı hazırlıklı olmak
- Gemi personeline gerekli eğitim ve destek sağlamak
- İşletme koşullarını düzenli olarak izlemek, denetlemek ve iyileştirmek
Bu prensipler, her gemi ve her armatör için yazılı bir Güvenlik Yönetim Sistemi (Safety Management System – SMS) oluşturulmasını zorunlu kılar.
ISM Kapsamında Geliştirilen Belgeler
Bir geminin ISM uyumluluğunu sağlamak için belirli belgelerin hazırlanması ve güncel tutulması gerekir. Bunlardan bazıları:
- Safety Management Certificate (SMC): Geminin ISM Kodu’na uygun olarak işletildiğini gösterir.
- Document of Compliance (DOC): Gemi işletmecisinin (şirketin) ISM Kodu gerekliliklerine uyduğunu belgeleyen sertifika.
Bu belgeler, bayrak devleti veya yetkilendirilmiş klas kuruluşları tarafından düzenlenir.
ISM Kodu’nun Getirdiği Sorumluluklar
ISM Kodu ile birlikte gemi sahipleri ve yöneticileri aşağıdaki sorumlulukları üstlenir:
- Her gemi için risk değerlendirmeleri yapmak
- Personelin eğitilmesini ve bilgilendirilmesini sağlamak
- Acil durum prosedürleri oluşturmak ve uygulamak
- İç denetimler ve periyodik yönetim gözden geçirmeleri yapmak
- Kaza ve sapma olaylarını raporlayarak düzeltici faaliyetlerde bulunmak
Bu sistem sadece kağıt üzerinde kalmamalı; günlük operasyonların ayrılmaz bir parçası olmalıdır.
ISM Kodu’na Uyumsuzluk Ne Gibi Sonuçlar Doğurur?
ISM Kodu’na uygunluk sağlanmadığında ciddi sonuçlarla karşılaşılabilir:
- Liman Devleti Kontrollerinde (PSC) geminin tutulması (detention)
- Uluslararası rotalarda sefer yapamama
- Sigorta teminatlarının geçersiz sayılması
- Kaza sonrası yüksek tazminat ve itibar kaybı
Bu nedenle ISM Kodu, sadece bir belge zorunluluğu değil, operasyonel güvenliğin de temelidir.
İlgili İçerik: Port State Control (PSC) Nedir? Liman Devleti Kontrolleri
Denizcilikte güvenli yönetim sistemleri kurmak, yalnızca düzenlemelere uymak için değil, insan hayatını ve çevreyi korumak için de bir zorunluluktur. ISM Kodu, bu güvenlik kültürünün temelini oluşturur.
